Trend Değişim Formasyonları

Fiyat hareketleri düzensiz şekillerde ortaya çıktığı gibi birbirine çok benzeyen fiyat formasyonları olarak da ortaya çıkabilir. Trend değişim formasyonları olarak adlandırılan bu fiyat formasyonları yükseliş trendinden düşüş trendine ya da düşüş trendinden yükseliş trendine geçişin belirlenmesinde teknik analizciye yardımcı olurlar. Biz burada sadece 2 formasyon ile ilgileneceğiz.

Çift Tepe / Çift Dip Formasyonları

Trend dönüşlerinde önemli sinyaller alınmasına yardımcı olan değişim formasyonlarıdır. Belirgin özellikleri aynı seviyelerde gerçekleşen tepe ve diplerdir. Çift Tepe Formasyonları “M” harfine benzemekte ve iki tepe ile bunları ayıran vadi şeklinde oluşmaktadır. Zirve oluşumunda işlem hacmi sol taraftaki (ilk) tepede çok yoğun iken; sağdaki (ikinci) tepede ise ortalama olarak daha zayıftır. Fiyatların gerilediği aradaki alanda ise işlem hacmi çok düşüktür. Birinci tepe oluşurken fiyatlarla birlikte işlem hacmi de yükselmekte ve ilk tepenin zirvesinde en yüksek düzeye ulaşmaktadır. İkinci tepenin zirvesine çıkarken de işlem hacmi yükselmekte ancak birincinin seviyesine ulaşamamaktadır. İkinci tepe oluştuktan sonra ise fiyatlar tekrar gerilemeye başlamakta ve ilk dipte destek almaya çalışmaktadırlar. Eğer bu destek kırılır ise fiyatlar, dip noktadan itibaren zirveler ile dip arasındaki mesafe kadar gerilemektedir.
Çift Tepe Formasyonları ana trend değişim formasyoları olduklarından dolayı tepeler arasındaki süre iki-üç aydır. İki tepe genelde yaklaşık aynı yükseklikte sona ermekte; bazen tepelerden biri diğerine oranla %3 kadar daha aşağıda kalmakta veya yukarıya çıkmaktadır.
Çift Dip Formasyonları’nda ise durum tam tersi olup, “W” harfine benzemektedirler. Bu formasyonlar, piyasanın dip noktalarında oluşmaktadırlar. İşlem hacmi birinci dibi meydana getiren fiyat düşüşleri ile artmakta ve birinci dip noktasında en yüksek seviyeye ulaşmaktadır. Bu noktadan sonra fiyatlar toparlansa da işlem hacmi düşmektedir. İkinci dibin en dip noktasından sonra ise işlem hacmi fiyatlarla beraber yükselmeye başlamakta ve bu yükseliş ikinci dip ile destek seviyesi arasındaki yükselişte belirgin hale gelmektedir. Genellikle ikinci dip noktası birinci dibin biraz üstünde oluşsa da, aynı seviyede ya da daha aşağıda oluşması da formasyonu geçerli kılmaktadır.

Çift Tepe Örneği;

Omuz - Baş - Omuz ve Ters Omuz - Baş - Omuz Formasyonları

Adını, oluşturduğu şeklin insana benzemesinden alan bu formasyon sıkça görülen bir formasyon olup doğruluk oranı oldukça yüksektir. Omuz-Baş-Omuz Formasyonları, yükselen trendin sonunda ortaya çıkabildiği gibi, alçalan trendin bitiminde de görülebilmekte, sağ ve sol omuzlar simetrik olma eğilimine sahip olmaktadır. Formasyonun oluşumu dört aşamadan geçmektedir. Yükselen bir trendin ivme kazanması sonucu hisseye ilgi başlar. Ardından, karlarını realize etmeye çalışan yatırımcıların satışları ve talebin azalması sonucu çıkış hızı azalır. Fiyatlar bir süre yatay seyrettikten sonra gerilemeye başlar ki bu durum “Sol omuz”un oluşmaya başlamasını ifade eder. Çıkış esnasında görülen yoğun işlem hacmi artık göreceli olarak azalmıştır. Fiyatlar bir süre daha geriledikten sonra tekrar bir talep oluşur. Bu talep ralli başlagıcında alış gerçekleştiremeyip, mevcut durumu tekrar alım fırsatı olarak değerlediren yatırımcıların (önceki tepede satış fırsatını kaçırdığını düşünen yatırımcıların) da desteği ile fiyatları bir önceki tepeden daha yukarılarda bir yerlere taşır. Ancak bu yeni talep geçicidir ve kısa sürer. Sol omuzun oluşumu sırasında satış fırsatını kaçıran yatırımcılar tarafından gerçekleştirilen satışlarla fiyatların yükselişi engellenir ve düşmeye başlayan fiyatlar “baş” kısmını oluşturur. Bu bölgenin oluşumu sırasında işlem hacmi maksimum fiyat seviyelerinde, sol omuzdakinden daha düşük düzeylerde gerçekleşir. Fiyatların sol omuzun zirve seviyelerinden daha düşük seviyelerde gerçekleşmesi ile baş oluşumu tamamlanır.
Sol omuz ile başın sonuçlandığı dipler arasındaki hata “boyun çizgisi” denir ve bu nokta bir sonraki aşamada kritik destek seviyesidir. Bu aşama genelde bir tepki aşaması niteliğindedir. Bir önceki aşamaya nazaran çok düşük bir işlem hacmi ile gerçekleşen bu çıkış genelde sol omuz seviyelerinde son bulur. Hiçbir zaman baş seviyelerine ulaşamayan fiyatlar gerilemeye başlar ve boyun çizgisi seviyelerine ulaşır. Bu aşama “sağ omuz”un oluşumunu ifade eder. Boyun çizgisi seviyesine gelen fiyatlar, daha önceki seviyelerde görülen taleple karşılaşılmaması sonucu bu seviyeyi aşağı doğru kırarlar ki bu durum “teyit” veya “kırılma” olarak adlandırılır. Fiyatların boyun çizgisisini minimum %5 aşağı kırması ile formasyon onaylanır. Talebin zayıf olması halinde fiyat çok daha aşağılara inebilir; daha sonra yeni bir atakla tekrar boyun çizgisi civarında sona erebilir veya boyun çizgisini biraz yukarı doğru geçebilir..
Ters Omuz - Baş - Omuz formasyonu ise genelde düşüş trendlerinin sonunda görülmektedir. Formasyon kuralları Omuz-Baş-Omuz Formasyonu ile aynı olup, görünüşü tepede oluşan Omuz-Baş-Omuz Formasyonu’nun ters çevrilmiş haline benzemektedir. Ters Omuz-Baş-Omuz Formasyonları alçalan piyasadan yükselen piyasaya geçişin göstergesi olup piyasanın dip noktasında oluşmaktadır. Bu formasyonlar “Kafa Omuz Dip Formasyonu” olarak da adlandırılmaktadır. Bu formasyonda da işlem hacmi önemli karakteristik farklılıklar göstermektedir. Tipik Ters Omuz-Baş-Omuz Formasyonları’nda sol omuz oluşurken fiyatlar düşerken, tersine işlem hacmi yükselmekte ve genellikle sol omzun dip noktasında bu safhanın en yüksek düzeyine ulaşılmaktadır. Fiyatların toparlanıp boyun seviyesine kadar yükselmesiyle sol omuz tamamlanmış olmaktadır. Fiyatlardaki bu toparlanma ve yükselme sırasında işlem hacmi sol omuzdaki düşüş anındaki ve sol omuz dip noktasındaki işlem hacmine nazaran önemli ölçüde düşüktür. Sağ omuz işlem hacmi ise, boyun çizgisini delmesine yakın had safhaya ulaşmaktadır. İşlem hacmindeki bu yükseliş, formasyonun teşekkülü sırasındaki işlem hacminin en az 1,5-2 katı olmalıdır.

Omuz - Baş - Omuz Örneği:

Bilgi rehberi  Forex Yönetim
http://forexyonetim.blogspot.com